Bębny hamulcowe są jednym z dwóch głównych typów układów hamulcowych stosowanych w samochodach (obok hamulców tarczowych). Działają one na zasadzie tarcia, zamieniając energię kinetyczną ruchu koła na ciepło poprzez tarcie między bębnem a klockami hamulcowymi.
Bębny hamulcowe to cylindryczne elementy zazwyczaj wykonane są z żeliwa lub innego trwałego materiału. Bębny są umieszczone na osi koła i obracają się wraz z nim.
Wewnątrz bębna umieszczone są szczęki hamulcowe na których umieszczone są klocki hamulcowe wyposażone w okładziny, które, podczas ich dociskania do wewnętrznej powierzchni bębna, generują tarcie.
Układ bębnów hamulcowych obejmuje również cylinderek hamulcowy, który zawiera tłok. W momencie naciśnięcia pedału hamulca, ciśnienie hydrauliczne powoduje przesunięcie tłoka w cylindrze. Przesunięcie tłoka powoduje wysunięcie klocków hamulcowych i ich docisk do bębna. Okładziny hamulcowe klocków ścierają się z powierzchnią bębna, generując opór i wytracając energię kinetyczną koła.
Po zwolnieniu pedału hamulca sprężyny powracające wewnątrz bębna hamulcowego przesuwają klocki hamulcowe z powrotem na ich miejsce, oddzielając je od bębna. Koło jezdne ponownie może się swobodnie obracać.
W trakcie hamowania bębny hamulcowe i klocki hamulcowe nagrzewają się. Otwory wentylacyjne w bębnach pomagają w odprowadzaniu tego ciepła, chroniąc układ hamulcowy przed przegrzaniem.
Warto zaznaczyć, że układy hamulcowe bębnowe są mniej skomplikowane i tańsze niż hamulce tarczowe, ale mogą mieć niższą wydajność. Dlatego wiele nowoczesnych samochodów osobowych i większość samochodów sportowych wyposażonych jest w hamulce tarczowe na przednich kołach, a hamulce bębnowe mogą być stosowane na kołach tylnych.
Bębny hamulcowe w samochodzie pełnią kilka istotnych funkcji, oto najważniejsze z nich:
Hamowanie: Główną funkcją bębnów hamulcowych jest przekształcanie energii kinetycznej ruchu koła na ciepło poprzez tarcie między klockami a wewnętrzną powierzchnią bębna. To tarcie powoduje zmniejszenie prędkości obrotowej koła, a przez to wyhamowanie pojazdu.
Ochrona elementów hamulca: Bębny hamulcowe chronią klocki hamulcowe oraz pozostałe elementy układu hamulcowego przed zabrudzeniem i czynnikami atmosferycznymi. Bębny są zamknięte i chronią wnętrze układu przed kurzem, wodą, błotem i innymi zanieczyszczeniami.
Rozpraszanie ciepła: Podczas hamowania powstaje duża ilość. Bębny hamulcowe mają za zadanie rozpraszać to ciepło, aby zapobiec przegrzewaniu się układu hamulcowego. Dzięki temu elementy układu w mniejszym stopniu ulegają uszkodzeniom związanym z nadmiernym nagrzewaniem i zużyciem.
Redukcja hałasu i drgań: Bębny hamulcowe zapewniają pewien poziom tłumienia dźwięku i wibracji generowanych w czasie hamowania, co przekłada się na komfort jazdy.
Aby zachować sprawność bębnów hamulcowych i zapewnić bezpieczne hamowanie, warto regularnie dbać o ten element. Oto kilka wskazówek dotyczących konserwacji bębnów hamulcowych:
Regularna kontrola: Regularnie sprawdzaj stan bębnów hamulcowych, choćby przy okazji ogólnych przeglądów samochodu i wymiany opon. Zwracaj uwagę na ewentualne uszkodzenia, zużycie, wyżłobienia, lub nierówności na powierzchniach hamulcowych.
Czyszczenie: Jeśli na powierzchni bębnów hamulcowych zauważysz brud, kurz lub osad, oczyść go delikatnie. Możesz użyć szczotki do czyszczenia hamulców lub specjalnego preparatu do czyszczenia bębnów hamulcowych.
Regulacja: Upewnij się, że ewentualne regulatory (jeśli są obecne w układzie) działają prawidłowo i utrzymują równomierny kontakt między klockami a bębnami. W przypadku konieczności regulacji, skorzystaj z odpowiednich narzędzi lub zleć to zadanie mechanikowi.
Zabezpieczanie przed korozją: Bębny hamulcowe mogą ulegać korozji, zwłaszcza w obszarach o trudnych warunkach atmosferycznych. Aby zapobiec korozji, można używać specjalnych preparatów do zabezpieczania powierzchni metalowych.
Wymiana elementów zużytych: Jeśli klocki lub tarcze hamulcowe wymagają wymiany, należy także sprawdzić bębny hamulcowe. Jeśli bębny są uszkodzone lub zużyte, również powinny być wymienione.
Szybka reakcja na objawy awarii: Jeśli odczuwasz problemy z hamulcami, takie jak pulsowanie pedału hamulca lub wydłużenie drogi hamowania, niezwłocznie skonsultuj się z mechanikiem. Możesz też zauważyć wycieki płynu hamulcowego z uszkodzonych cylinderków, co może świadczyć o uszkodzeniu cylindra lub jego uszczelek.
Profesjonalna obsługa: Jeśli nie masz doświadczenia w konserwacji i naprawach hamulców, lepiej powierz tę pracę profesjonalnemu mechanikowi; nieprawidłowy montaż stworzy okazję do awarii.
Dbałość o bębny hamulcowe ma istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i komfortu jazdy; regularna kontrola i konserwacja są kluczowe.
Uszkodzone bębny hamulcowe mogą się objawiać w następujący sposób:
Szumy i hałasy: Jeśli uszkodzone bębny hamulcowe wykazują nierówności, wklęsłości lub wypukłości na swojej powierzchni, może to powodować hałasy podczas hamowania. Może to być stukanie, trzaskanie, szum i wycie.
Odczuwalnie dłuższa droga hamowania: Jeśli bębny są zużyte lub uszkodzone, klocki hamulcowe mogą mieć trudności w generowaniu wystarczającej siły tarcia, co wydłuża drogę hamowania pojazdu.
Skuteczność hamulca ręcznego (postojowego): Uszkodzone bębny hamulcowe mogą wpływać na skuteczność hamulca postojowego. Może on być mniej skuteczny i/lub trudniejszy w obsłudze.
Wibracje kierownicy: Deformacje lub nierówności na powierzchni bębnów mogą – podczas hamowania – powodować wibracje w kierownicy.
Nierównomierne zużycie klocków: Jeśli klocki hamulcowe zużywają się nierównomiernie lub mają nieprawidłowe ślady zużycia, może to wskazywać na problemy z bębnami hamulcowymi.
Wzrost temperatury hamulców: Jeśli bębny hamulcowe są uszkodzone lub noszą wyraźne ślady zużycia, może to powodować przegrzewanie się hamulców, co może być wyczuwalne w trakcie i po intensywnym hamowaniu.
Jeśli zauważasz któreś z tych objawów, koniecznie skontaktuj się z mechanikiem samochodowym. Uszkodzone bębny hamulcowe stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa jazdy i należy je niezwłocznie naprawić lub wymienić.
Częstotliwość wymiany bębnów hamulcowych w samochodzie zależy od takich czynników jak marka i model pojazdu, warunki i styl jazdy, jakość używanych części oraz częstotliwość i jakość zabiegów konserwacyjnych. Ogólnie rzecz biorąc, bębny hamulcowe nie są częścią, które wymaga częstej wymiany, jak klocki hamulcowe czy tarcze. Oto kilka wskazówek, które pomogą określić, kiedy należy rozważyć wymianę bębnów hamulcowych:
Stan bębnów: Regularnie (co kilka miesięcy, lub przed dłuższą trasą) kontroluj stan bębnów hamulcowych. Jeśli zauważysz, że bębny są odkształcone, mają głębokie zarysowania lub inne uszkodzenia, to może być sygnałem do ich wymiany.
Rdza i korozja: Bębny hamulcowe narażone są na korozję, zwłaszcza jeśli często poruszasz się w obszarach o znacznej wilgotności powietrza lub tam, gdzie używa się soli drogowej. Jeśli bębny są poważnie skorodowane, konieczna może być ich wymiana.
Objawy awarii: Jeśli podczas hamowania odczuwasz objawy uszkodzonych bębnów, takie jak hałasy, drgania lub wydłużona droga hamowania, może to sugerować konieczność wymiany bębnów.
Zalecenia producenta: Sprawdź zalecenia producenta pojazdu odnośnie częstotliwości wymiany bębnów hamulcowych. Zazwyczaj nie ma ściśle określonego okresu wymiany, ale zdarza się, że producent może podać wytyczne lub zalecenia w tej kwestii.
Wskazanie diagnosty samochodowego: Jeśli w trakcie obligatoryjnego przeglądu technicznego zostaną zidentyfikowane problemy z bębnami, konieczna (i uzasadniona) będzie ich wymiana.
Jeśli masz wątpliwości co do stanu bębnów hamulcowych w swoim pojeździe, najlepiej jest skonsultować się z mechanikiem samochodowym. Przeprowadzi on dokładną ocenę stanu bębnów i zaproponuje odpowiednie działania.
Koszt usługi wymiany bębnów hamulcowych waha się w granicach od 50 do nawet 1000 złotych. Średni koszt usługi to ok. 100-150 złotych.