Tarcze hamulcowe to jedne z głównych elementów układu hamulcowego pojazdów. Ich zadaniem jest przekazywanie siły hamowania z klocków hamulcowych na obracające się koła pojazdu w celu zatrzymania pojazdu lub wytracenia jego prędkości.
Tarcze hamulcowe wykonane są z żeliwa lub innych stopów metalowych o wysokiej wytrzymałości cieplnej. Mają formę płaskich, okrągłych dysków zamocowanych bezpośrednio na piastach kół lub na osiach pojazdu.
Podczas hamowania, klocki hamulcowe dociskane są do tarcz hamulcowych, tworząc pomiędzy sobą tarcie. Energia kinetyczna pojazdu zamieniana jest na energię cieplną. Im większe tarcie (większy wydatek ciepła), tym większa siła hamowania.
Dlatego tarcze hamulcowe muszą być odporne na wysokie temperatury. Posiadają otwory lub nacięcia, które pomagają w odprowadzaniu ciepła zapobiegając przegrzewaniu się tarcz.
Stan tarcz hamulcowych należy regularnie kontrolować, a w przypadku zużycia lub uszkodzenia – wymienić. Wysłużone tarcze hamulcowe nie tylko niekorzystnie wpłyną na komfort jazdy ale również na jej bezpieczeństwo – mogą doprowadzić do wydłużenia drogi hamowania pojazdu, a w konsekwencji do kolizji lub wypadku na drodze.
Zwykle są większe niż tarcze hamulcowe tylne, co wynika z większego obciążenia przedniej osi pojazdu podczas hamowania – biorą na siebie większość siły hamowania. Z większą powierzchnią idzie większa waga.
Tarcze hamulcowe tylnych kół pełnią rolę wspomagającą. W stosunku do tarcz przednich, tarcze hamulcowe tylnych kół zazwyczaj są mniejsze. Również, mniej obciążone, a zatem mniej narażone na przegrzania i uszkodzenia mechaniczne.
Wśród liderów światowego rynku znajdują się tacy producenci jak: włoski Brembo, amerykański TRW, czy niemieckie ATE, Bosch, TEXTAR.
Częścią globalnej sieci produkcyjnej i dystrybucyjnej firmy Brembo jest produkujący zarówno dla rynku krajowego, jak i dla eksportu; Brembo Polska.
"Polskie tarcze hamulcowe" zawdzięczamy również polskiemu oddziałowi międzynarodowej firmy Ferodo; Ferodo Polska.
Całkowicie polską firmą specjalizująca się w produkcji wysokiej jakości tarcz hamulcowych do samochodów jest ATM Mikoda.
Tarcze hamulcowe produkowane w Polsce są zgodne z europejskimi normami i spełniają wysokie standardy jakości – przed zakupem tak kluczowego elementu pojazdu zaleca się sprawdzić, czy producent i sam produkt posiadają odpowiednie certyfikaty.
Istnieje kilka różnych rodzajów tarcz hamulcowych stosowanych w pojazdach. Przykładowe to:
Tarcze pełne (Solid Discs): Podstawowy rodzaj tarcz hamulcowych. Wykonane są z jednego kawałka metalu i nie posiadają otworów wentylacyjnych. Zazwyczaj stosuje się je w mniejszych i mniej wymagających pojazdach.
Zaletą pełnych tarcz są ich ceny, oraz – z uwagi na nie wyszukaną konstrukcję – większa odporność na pęknięcia i uszkodzenia mechaniczne w porównaniu do tarcz kolejno wymienionych.
Tarcze wentylowane (Vented Discs): Składają się z dwóch płyt metalowych połączonych ze sobą za pomocą specjalnych "żeberek". Te żebra tworzą kanały wentylacyjne między płytami, które pozwalają na swobodny przepływ powietrza. Dzięki temu tarcze wentylowane skuteczniej odprowadzają ciepło wytworzone podczas hamowania, co prowadzi do lepszej wydajności hamulców i minimalizuje ryzyko przegrzania.
Tarcze hamulcowe wentylowane są szeroko stosowane w samochodach sportowych, wyścigowych i innych pojazdach o wysokich osiągach. Zapewniają one lepszą wydajność hamowania w porównaniu z tradycyjnymi tarczami jednopłytowymi, zwłaszcza podczas intensywnego użytkowania, jak jazda po górskich drogach, długotrwałe hamowanie czy hamowanie z dużych prędkości.
Tarcze szczelinowe/perforowane (Slotted Discs): Posiadające rowki (nacięcia), które mają za zadanie zwiększyć wydajność hamowania i uskutecznić odprowadzanie ciepła. Dzięki temu tarcze hamulcowe szczelinowe mają większą odporność na przegrzewanie i redukują ryzyko wystąpienia tzw. fadingu hamulców (dosłownie: zanik hamulców – chwilowy zanik siły hamowania powstały na skutek przegrzania układu hamulcowego).
Kolejną zaletą tych konstrukcji est ich zdolność do eliminacji wody, pyłu i innych zanieczyszczeń z powierzchni hamowania. Dzięki temu tarcze hamulcowe szczelinowe zapewniają pewniejsze i skuteczniejsze hamowanie, zwłaszcza w wilgotnych warunkach.
Tarcze nawiercane (Drilled Discs): Charakteryzują się nawierconymi na ich powierzchni otworami. Mają one pomóc w odprowadzaniu ciepła i usunięciu zanieczyszczeń i wilgoci z tarcz.
Niewątpliwą zaletą tych tarcz jest ich aspekt wizualny. Charakterystyczny wygląd tych tarcz przydaje pojazdom cech auta wyczynowego.
Minusem tych, i innych wyszukanych konstrukcji, jest ich większa wrażliwość na czynniki mechaniczne – tutaj wygrywają pełne tarcze hamulcowe.
Tarcze hamulcowe stalowe: Stalowe tarcze hamulcowe są najczęściej stosowane w większości samochodów. Są one wytrzymałe, skuteczne i stosunkowo tanie. Niestety, tarcze stalowe mają tendencję do gromadzenia na swojej powierzchni zanieczyszczeń, wilgoci i osadów powstałych na skutek oddziaływania na nie klocków hamulcowych. Prowadzi to nierzadko do odczuwalnych dla użytkownika skutków; hałas, wibracje i najważniejsze – obniżenie sprawności układu hamowania.
Tarcze ceramiczne: Te wykonane z materiałów ceramicznych tarcze mają bardzo wysoką zdolność do wytrzymywania dużych temperatur, co przekłada się na doskonałą wydajność hamowania.
Są też bardziej wytrzymałe niż tradycyjne tarcze metalowe. Mają większą odporność na zużycie, korozję i pękanie. Dzięki temu tarcze ceramiczne mają dłuższą żywotność i wymagają rzadszej konserwacji.
Tarcze ceramiczne mają bardzo wysoką odporność na przegrzewanie. W przypadku intensywnego hamowania, kiedy tradycyjne tarcze metalowe mogą się przegrzewać i tracić wydajność, tarcze ceramiczne w pełni zachowują swoje właściwości hamulcowe.
Są lżejsze od tarcz metalowych, co wpływa na całkowitą masę pojazdu poprawiając jego dynamikę i komfort jazdy.
Za wszystkie niewątpliwe korzyści tego rodzaju tarcz przyjdzie jednak potencjalnemu użytkownikowi drożej zapłacić. Dlatego tarcze hamulcowe ceramiczne są stosowane przede wszystkim w samochodach luksusowych i sportowych – więc tam, gdzie zwiększone koszty eksploatacyjne auta są spodziewane.
Tarcze hamulcowe wzmocnione włóknem węglowym: Tarcze hamulcowe wykonane z wzmocnionego włóknem węglowym. Posiadają wiele zalet opisanych powyżej tarcz ceramicznych; lekkość, odporność na wysokie temperatury, wytrzymałość i trwałość. W parze z jakością idzie – wielokrotnie wyzsza w stosunku do konstrukcji stalowych – cena.
Tarcze z kompozytem węglowym często stosowane są w wysokowydajnych samochodach sportowych.
Inne tarcze kompozytowe: Tarcze powstałe z połączenia różnych materiałów, takich jak stal i ceramika lub włókno węglowe. Kombinacja tych materiałów ma na celu zapewnienie optymalnej wydajności hamowania, trwałości i lekkości.
UWAGA!
Należy wiedzieć, że wybór tarcz hamulcowych powinien być dostosowany do konkretnego pojazdu i stylu jazdy. Trzeba wziąć pod uwagę takie czynniki jak: masa pojazdu, moc silnika, warunki sezonowe i eksploatacyjne pojazdu. W tak drażliwej dla naszego bezpieczeństwa kwestii warto jest skonsultować się ze specjalistą.
Tempo zużycia tarcz hamulcowych zależy od takich czynników jak: styl jazdy i ilość przejechanych kilometrów, warunki drogowe i sezonowe, rodzaj i jakość używanych tarcz.
Zazwyczaj tarcze hamulcowe powinny być wymieniane, gdy zostanie przekroczony minimalny grubość, którą określa producent pojazdu. Optymalne wskaźniki zużycia tarcz są podane w ich dokumentacji technicznej, również w instrukcji obsługi samego auta.
Użytkownik powinien zainteresować się stanem swojego auta w przypadku pojawienia się niestandardowych charakterystyk towarzyszących prowadzeniu pojazdu.
Sygnały, które powinny zaniepokoić użytkownika i skłonić go przyjrzenia się swoim tarczom i klockom hamulcowym:
Wibracje kierownicy: Jeśli podczas hamowania odczuwalne są drgania kierownicy (a z czasem całego auta), może to wskazywać na nierówności na tarczach hamulcowych.
Hałas: Trzaski, skrzypienia, piski i inne niezwykłe dla procesu hamowania dźwięki.
Wydłużony czas (droga) hamowania.
Nierównomierne zużycie: Jeśli zużycie tarcz hamulcowych jest uderzające wizualnie, na przykład jedna strona jest bardziej zużyta niż druga, może to wskazywać na problemy z układem hamulcowym (nierzadko w następstwie niewłaściwego montażu jednej lub więcej tarcz).
UWAGA!
Te i inne sygnały mogą być – szczególnie dla młodych i/lub niedoświadczonych kierowców – trudne do uchwycenia. W przypadku jakiejkolwiek wątpliwości dotyczących stanu auta i tak wrażliwego układu jak hamulce, zawsze zaleca się skonsultowanie z doświadczonym użytkownikiem, a najlepiej z mechanikiem samochodowym.
Doskonałą okazją na wykrycie nieprawidłowości stanu technicznego auta są przeglądy okresowe pojazdu.
Ceny tarcz hamulcowych mogą się różnić w zależności od takich czynników jak: marka i model pojazdu, producent tarcz hamulcowych, materiał i jakość ich wykonania.
Ogólne zakresy cen tarcz hamulcowych przedstawiać się mogą następująco:
Koszt wymiany tarcz hamulcowych może się znacznie różnić.
Czynnikami mogą być tutaj: marka i model auta, jakość i dostępność części samochodowych, w końcu; region geograficzny i wybrany warsztat samochodowy. Ogólnie rzecz biorąc, koszty obejmują zakup nowych tarcz hamulcowych oraz koszt robocizny.
Koszt tarcz hamulcowych: W zależności od marki, jakości, technologii, zastosowanych materiałów, oraz dostępności tarcz, zapłacimy od kilkudziesięciu do kilkunastu tysięcy(!) złotych za parę. Zazwyczaj jest to paręset złotych za komplet.
Koszt robocizny: Zależy od regionu geograficznego oraz wybranego warsztatu samochodowego. Ceny mogą wynosić od paruset do kilku tysięcy złotych.
Należy pamiętać, że wymiana tarcz hamulcowych może wiązać się również z koniecznością wymiany innych elementów, takich jak klocki hamulcowe, prowadnice, okładziny, płyny hamulcowe, co może wpłynąć na ogólny koszt usługi.
Tarcze i pracujące z nimi klocki traktujemy jako komplet i w wypadku wymiany tarcz dodajemy też nowe klocki hamulcowe. Naturalnie, wymieniamy na raz obie tarcze tej samej osi, nigdy pojedynczo.
UWAGA!
Zaleca się telefoniczny lub mailowy kontakt z warsztatem w celu konsultacji i/lub potwierdzenia kosztów dla konkretnego auta w konkretnym czasie – dobrze jest się upewnić, że dostępne jest stanowisko i fachowiec, a potrzebne części już na nas czekają.
Zdarza się, że właściciel auta ma dostęp do danego produktu w niższej cenie, niż ta, jaką przedstawia nasz mechanik. Jeżeli warsztat na to pozwala, to po wcześniejszym uzgodnieniu i upewnieniu się, że jest to produkt dla nas, można dokonać zakupu, pozostawiając fachowcom instalację.
Gdzie kupimy tarcze hamulcowe?
Zaleca się zakup w firmowych sklepach producentów – uzyskamy tu fachową poradę. Jeśli dobrze wiadomo czego nam trzeba – lub sprzedawca/konsultant jest osobą kompetentną – to zakupu można dokonać na jednej z popularnych (dobrze regulowanych) platform zakupowych – zaleca się zapoznać z regulaminem sklepu, co do ewentualnego zwrotu lub wymiany produktu.