Wahacze są tymi elementami układu zawieszenia samochodowego których zadaniem jest umożliwić ruch pionowy kół samochodu w odpowiedzi na nierówności drogi. Podczas jazdy, gdy koło natrafia na nierówność, wahacz przenosi energię drgań koła na zawieszenie samochodu.
Odgrywają również istotną rolę w stabilizowaniu pojazdu. Pomagają w utrzymaniu odpowiedniej geometrii zawieszenia, zapobiegając nadmiernym przechyłom karoserii i zapewniając trwały kontakt kół z nawierzchnią drogi.
Wahacze są zazwyczaj metalowymi elementami, które łączą piastę koła samochodu z nadwoziem lub ramą pojazdu. W przednim zawieszeniu, dla każdego koła stosuje się zazwyczaj dwa wahacze: górny i dolny, które tworzą kształt trójkąta. W tylnej części pojazdu, w zależności od konstrukcji zawieszenia, mogą być stosowane różne konfiguracje wahaczy.
Czynniki, które należy wziąć pod uwagę, dokonując właściwego wyboru wahaczy to:
Odnajdź informacje o samochodzie: Sprawdź instrukcję obsługi lub skonsultuj się z producentem, aby uzyskać informacje na temat specyfikacji technicznych pojazdu. Ważne są takie informacje jak marka, model, rok produkcji, rodzaj zawieszenia oraz typ i wielkość opon.
Określ warunki i rodzaj jazdy: Zastanów się, w jakich warunkach będziesz eksploatował auto. Czy jest to raczej jazda miejska, terenowa, sportowa, a może dłuższe trasy międzymiastowe? Różne typy wahaczy mają różne właściwości, które mogą być bardziej odpowiednie w zależności od warunków i stylu jazdy.
Kompromis pomiędzy ceną i jakością: Gdy już zawęziliśmy zbiór odpowiadających nam części, pozostaje "włożyć do zakupowego koszyka" konkretny produkt. Ten w zależności od marki i zastosowanych przy jego produkcji technologii może zechcieć zmartwić nasz portfel.
Renomowany producent z reguły oferuje produkty wysokiej jakości; gwarantuje trwałość i niezawodność, co powinno się również przełożyć na bezpieczeństwo jazdy.
Aby wybrać produkt wartościowy, a przy tym niewygórowany cenowo zaleca się dowiedzieć, co o konkretnym produkcie mają do powiedzenia inni użytkownicy i/lub zapoznać z opiniami o nim zamieszczonymi na forach tematycznych.
Zwróć uwagę na warunki gwarancyjne: Producenci z ugruntowaną pozycją na rynku, zazwyczaj oferują korzystniejsze warunki gwarancyjne i/lub dłuższe okresy gwarancji. Już sam ten fakt świadczy, że wytwórca "nie wstydzi się" swojego produktu.
Na koniec...
Trzeba wiedzieć, że wahacze są jednym z kluczowych elementów pojazdu. Odpowiedni ich wybór zaważyć może nie tylko na komforcie jazdy ale też na bezpieczeństwo uczestników ruchu.
Przednie i tylne wahacze różnią się znacznie budową i zakresem wypełnianych funkcji.
Umiejscowione są wzdłuż przedniej osi podłużnej pojazdu. Ich podstawowym zadaniem jest utrzymanie kół przednich w odpowiednim ułożeniu w stosunku do nadwozia. Pełnią główną rolę w utrzymaniu kontroli nad pojazdem.
Konstrukcja przednich wahaczy jest zazwyczaj bardziej skomplikowana w stosunku do wahaczy tylnych – muszą łączyć się z zawieszeniem przednim oraz z układem kierowniczym, umożliwiając skręty kół.
Z uwagi na tą wielozadaniowość, wahacze przednie narażone są na większe obciążenia, zwłaszcza przy manewrowaniu pojazdem.
Znajdują są na tylnej osi pojazdu. Są prostsze w budowie; zazwyczaj są mniej obciążone i nie muszą uwzględniać układu kierowniczego.
Mają za zadanie stabilizować tył pojazdu. Absorbują energię drgań kół i utrzymują ich stały kontakt nawierzchnią, zapewniając płynność i komfort jazdy.
Z czasem nasze wahacze osiągną stopień zużycia, który zakwestionuje bezpieczne ich użytkowanie. Oto główne znaki wskazujące na potrzebę wymiany wahaczy:
Pogorszenie się komfortu jazdy: Częstym objawem nieprawidłowo działających wahaczy jest pojawianie się odczuwalnych w czasie jazdy drgań i wibracji. Jazda po nierównościach może być teraz bardziej niż zazwyczaj uciążliwa – auto mocniej kołysze się i wychyla.
Hałas: Poluzowane lub uszkodzone wahacze mogą być źródłem hałasu. Dobiegające od kół stukania, skrzypienia, trzaski powinny skłonić użytkownika do zainteresowania się stanem zawieszenia pojazdu.
Nieprawidłowe zużycie opon: Jeśli wahacze nie utrzymują prawidłowego ustawienia kół, może dochodzić do nierównomiernego zużycia opon. Skraca to ich żywotność, a dla kierowcy jest ewidentnym znakiem nieprawidłowości.
Wycieki oleju smarującego: To kolejny wizualny znak, że doszło do uszkodzenia; pęknięcia, przecięcia, uszkodzenia uszczelki wahacza.
Trudności w panowaniu nad pojazdem: Jeśli wahacze nie działają poprawnie, utrzymanie pełnej kontroli nad autem może być utrudnione. Niestabilności i opóźnione reakcje są szczególnie odczuwalne przy wykonywaniu – często nawet nieskomplikowanych – manewrów.
Na koniec...
Jeśli zauważysz jedno z powyższych (lub ich kombinację) niezwłocznie powinieneś przyjrzeć się zawieszeniu swojego auta, a jeśli brakuje ci wiedzy i umiejętności z tego zakresu, należy zasięgnąć fachowej opinii. To kwestia nie tylko wygody i komfortu jazdy; również bezpieczeństwa kierowcy, pasażerów i osób trzecich.
Zasadniczo wahacz składa się z trzech podstawowych elementów:
Ramię wahacza: Najbardziej prominentny element. Łączy koło samochodu z resztą zawieszenia. Ramię wahacza może mieć różne kształty i długości w zależności od konstrukcji pojazdu.
Łączniki kulowe: Łączą wahacz z kołem jezdnym. Umożliwiają swobodne ruchy kół i absorbują energię ich drgań.
Gumowe tuleje: Amortyzują drgania, które w innym wypadku byłyby odczuwalne jako kołysania i wibracje karoserii. Zapewniają płynne i ciche poruszanie się wahacza.
Cały wahacz przymocowany jest do nadwozia samochodu za pomocą śrub mocujących.
Co może się zepsuć? Na awarię narażony jest każdy z wspomnianych elementów.
Najprawdopodobniej w pierwszej kolejności poddadzą się tuleje; tutaj działają największe siły, a guma jest materiałem raczej nietrwałym. Hałasy dobiegające od wysłużonych tulei będą wyraźnym sygnałem do ich wymiany. Nieprzyjemnym odgłosom będzie zazwyczaj towarzyszył spadek komfortu jazdy, szczególnie przy pokonywaniu zakrętów i nierówności. Tuleje są elementami niedrogimi – jednak ich wymiana może być procesem czaso- i pracochłonnym (czytaj: nietanim). Jeżeli pożądane tuleje nie są oferowane, może to oznaczać, że producent nie przewidział możliwości ich wymiany w tym modelu wahacza – pozostaje zakup całego wahacza.
Uszkodzenia sworznia wahacza są mniej powszechne ale o wiele bardziej niebezpieczne. Sworzeń wahacza jest tą częścią zawieszenia pojazdu, która umożliwia ruch wahadłowy koła. W skrajnym przypadku, awaria sworznia może doprowadzić do wystąpienia znacznych trudności w utrzymaniu pojazdu na zamierzonym kierunku ruchu. W przypadku awarii sworznia wahacza można dokonać wymiany tej części jeśli producent przewidział dla tego konkretnego modelu taką możliwość – należy zakupić odpowiedni zestaw naprawczy. Może się jednak okazać, że bardziej opłacalny (części + robocizna) będzie zakup całego wahacza.
Ramię wahacza może ulec pęknięciu – jest to przypadek nieczęsty. Częściej element ten będzie podlegał długotrwałym procesom korozji. W przypadku uszkodzenia ramienia wahacza, wymieniany jest cały wahacz.
Na koniec...
Po wymianie wahacza lub któregoś z jego elementów zaleca się sprawdzić i ewentualnie skorygować ustawienia geometrii zawieszenia.
Koszty wymiany wahaczy mogą się różnić w zależności od marki i modelu samochodu, wybranego warsztatu, rodzaju wahacza (przedni, tylny).
Koszty mogą również zależeć od tego, czy zdecydujesz się na oryginalne części samochodowe, czy tańsze zamienniki.
Koszty zakupu i wymiany tulei wahacza nie należą do wysokich. Cena za parę tulei do popularnych aut zawiera się w przedziale 80-200 zł.
Wymiana pary tulei, jako czynność stosunkowo prosta, wynosi ok. 150-250 zł. Zaleca się wymieniać tuleje parami – nawet gdy awarii uległa tylko jedna.
Cena popularnych sworzni to 30-50 zł za sztukę. Natomiast średni koszt usługi nie powinien przekroczyć 100-120 zł za sztukę.
Jednak, elementy te wymienia się parami. Do pojazdów z jednym wahaczem przednim należy dokupić dwa takie zestawy. Koszty wzrosną w przypadku pojazdów z zawieszeniem wielowahaczowym.
W przypadku uszkodzenia ramienia wahacza lub któregokolwiek z elementów wahacza, którego konstrukcja wyklucza wymianę uszkodzonego elementu; pozostaje wymiana całego wahacza.
Ceny zestawów wahaczy zaczynają się od ok. 250 zł. Górna granica sięga nawet kilku tysięcy zł.
Wymiana jednego wahacza to koszt 200 zł i więcej.