Samochodowe sprężyny zawieszenia są elementami systemu zawieszenia samochodu, które mają za zadanie wspomagać amortyzatory w utrzymaniu karoserii pojazdu na odpowiedniej wysokości nad ziemią oraz absorbować energię drgań kół. Pełnią ważną funkcję w procesie zapewniania komfortu i stabilności jazdy.
Sprężyny zawieszenia są zazwyczaj wykonane z wysokiej jakości stali o odpowiednich właściwościach sprężystych. Mogą mieć różne kształty i rozmiary w zależności od konkretnego układu zawieszenia i wymagań producenta samochodu.
Główne zadania sprężyn zawieszenia to:
Absorpcja energii drgań kół: Kiedy koło pojazdu natrafia na nierówność na drodze, układ zawieszenia pochłania energię wstrząsu, by po chwili łagodnie oddać tą energię spowrotem na koło pojazdu. Amortyzatory pojazdy, wspomagane sprężynami zawieszenia, minimalizują wpływ nierówności nawierzchni drogi na pojazd, poprawiając płynność jazdy.
Podtrzymywanie ciężaru pojazdu: Sprężyny zawieszenia utrzymują ciężar pojazdu, zarówno w stanie spoczynku, jak i podczas jazdy. Odpowiednio dobrane sprężyny pomagają w utrzymaniu stabilności pojazdu podczas hamowania, przyspieszania i pokonywania zakrętów, minimalizując przechyły nadwozia. Zapewniają odpowiednie osadzenie pojazdu na drodze, utrzymując stabilność i równowagę.
Regulacja wysokości zawieszenia: Niektóre układy zawieszenia wyposażone są w sprężyny regulowane, które umożliwiają dostosowanie wysokości zawieszenia pojazdu. Pozwala to na dostosowanie prześwitu do różnych warunków jazdy.
Do najpopularniejszych rodzajów sprężyn należą:
Sprężyny spiralne (śrubowe): Jest to najczęściej stosowany rodzaj sprężyn zawieszenia. Składają się z drutu o okrągłym przekroju, który jest nawinięty wokół osi, tworząc spiralę. Sprężyny śrubowe są stosowane zarówno w zawieszeniach przednich, jak i tylnych, a także w innych częściach pojazdu, takich jak zawieszenie bagażnika.
Sprężyny skrętne (stabilizatory): Sprężyny skrętne, znane również jako stabilizatory, są używane głównie w zawieszeniach przednich pojazdów. Składają się z drutu o kształcie łuku, który jest montowany na poprzecznej belce stabilizującej. Sprężyny skrętne pomagają w kontrolowaniu przechyłów nadwozia podczas pokonywania zakrętów.
Sprężyny łukowe: Stosowane są głównie w zawieszeniach tylnych pojazdów ciężarowych, terenowych i niektórych samochodów osobowych. Składają się z wygiętego drutu lub kształtowanego blachy w kształcie łuku. Sprężyny łukowe charakteryzują się dużą wytrzymałością i są odporne na obciążenia.
Sprężyny pneumatyczne: Sprężyny pneumatyczne wykorzystują sprężone powietrze do podtrzymywania pojazdu. Są stosowane głównie w układach zawieszenia pneumatycznego, które można znaleźć w niektórych pojazdach ciężarowych i autobusach, gdzie umożliwiają regulację wysokości zawieszenia w zależności od obciążenia. Również, w niektórych samochodach luksusowych i wyczynowych.
Sprężyny hydrauliczne: Sprężyny hydrauliczne, znane również jako sprężyny olejowe, łączą w sobie właściwości sprężynowe i tłumiące. Zawierają płyn hydrauliczny, który pomaga w absorpcji wstrząsów i zapewnia lepszą kontrolę ruchu nadwozia.
W zależności od konkretnego pojazdu i jego wymagań, mogą być stosowane różne kombinacje lub modyfikacje tych podstawowych rodzajów sprężyn, aby zapewnić optymalne właściwości zawieszenia.
Tempo zużywania się sprężyn zawieszenia w dużym stopniu zależy od przeznaczenia pojazdu, stanu technicznego i wieku samochodu, stylu jazdy, czy warunków drogowych. Również, bezpośrednio współpracujących z nimi innych części samochodowych.
Na wysłużone lub uszkodzone sprężyny mogą wskazywać następujące znaki:
Obniżenie wysokości samochodu: Zauważasz to po tym, że np. dach, czy próg samochodu, jednej lub obu stron, znajduje się teraz na wysokości niższej niż ta, do której byłeś przyzwyczajony.
Pogorszenie jakości jazdy: Jeśli odczuwasz większe niedogodności podczas pokonywania nierówności na drodze, może to być znak, że sprężyny zawieszenia straciły swoją elastyczność i nie są już w stanie skutecznie absorbować wstrząsów.
Niepokojące dźwięki: Skrzypienia, trzaski, stuki dobiegające od strony zawieszenia, może wskazywać nieprawidłową pracę sprężyn.
Nierówne zużycie opon: Jeśli zauważasz, że bieżniki opon zużywają się mocno nierównomiernie, może to wynikać z nieprawidłowej pracy zawieszenia, w tym zużytych sprężyn.
Przebieg i wiek samochodu: Ogólnie rzecz biorąc, sprężyny zawieszenia nie mają określonego okresu eksploatacji. Jednak po około 80-100 tys. km przebiegu (lub co 5-7 lat) zaleca się przegląd zawieszenia, w tym ocenę stanu sprężyn.
Koszt wymiany sprężyn zawieszenia, w zależności od konstrukcji i stanu technicznego auta, wynosi średnio 200-400 zł dla przedniej osi, i 100-400 zł, dla osi tylnej.