Piasty kół samochodu są istotnymi elementami układu jezdnego, odpowiedzialnym za połączenie koła z osią pojazdu. Służą kilku ważnym celom:
Łączenie koła z osią: Piasta jest częścią, w której osadzone jest koło samochodu. Zapewnia ona stabilne i pewne połączenie między kołem a osią pojazdu. Dzięki temu koło może obracać się swobodnie wokół osi, umożliwiając ruch pojazdu, a w razie potrzeby sprawny montaż i demontaż koła.
Umożliwienie swobodnego obracania się kół: Piasty kół wyposażone są w łożyska kulkowe lub stożkowe, które zmniejszają tarcie i umożliwiają płynne i efektywne obracanie się kół.
Przeniesienie siły napędowej: Piasty przenoszą moment obrotowy od osi napędowej (np. wału napędowego) na koło. W ten sposób umożliwiają przeniesienie mocy silnika na powierzchnię drogi, co pozwala na poruszanie się pojazdu.
Przenoszenie obciążeń: Piasty są także odpowiedzialne za przenoszenie obciążeń z pojazdu na koła. W trakcie jazdy samochodem na piastach działają siły, wynikające zarówno z masy pojazdu, jak i z sił działających podczas przyspieszania, hamowania i skręcania.
Wspomaganie amortyzacji: Piasty kół są również integralną częścią układu zawieszenia samochodu. Pomagają amortyzować wstrząsy i nierówności na drodze, przekazując je wzdłuż osi samochodu i wspierając działanie amortyzatorów.
Zapewnienie dodatkowego chłodzenia: W niektórych samochodach piasty są wyposażone w specjalne otwory lub kanały, które umożliwiają przepływ powietrza w celu chłodzenia hamulców. W ten sposób zapobiega się przegrzewaniu się hamulców i utrzymuje ich wydajność.
Ze względu na zastosowaną technologię, materiały i układ montażowy, wyróżnia się trzy podstawowe generacje samochodowych piast kół:
Pierwsza generacja piast samochodowych to tradycyjne, jednoczęściowe piasty, w których koło jest zamocowane bezpośrednio na osi za pomocą nakrętki lub śruby. W takich piastach stosowane są tradycyjne łożyska, które wymagają regularnego smarowania i konserwacji. Te piasty były szeroko stosowane w starszych modelach samochodów.
Druga generacja piast samochodowych to zintegrowane, jednoczęściowe rozwiązania, które łączą piastę, łożyska i osie w jedną jednostkę. Takie piasty są bardziej zaawansowane technologicznie i często wykonane z zaawansowanych materiałów, które przyczyniają się do redukcji masy i zwiększenia wytrzymałości. Montaż zintegrowanych piast jest prostszy i bardziej efektywny niż w przypadku tradycyjnych piast.
Trzecia generacja piast samochodowych to innowacyjne rozwiązania stosowane głównie w samochodach z napędem na cztery koła (4x4) lub samochodach elektrycznych. Te piasty posiadają zaawansowane układy sterujące, które pozwalają na aktywne rozdział momentu obrotowego między kołami. Dzięki temu można poprawić przyczepność i stabilność samochodu w różnych warunkach drogowych.
Na koniec...
Warto zauważyć, że te generacje nie są ściśle określone i mogą się różnić w zależności od producenta i modelu samochodu. Przemysł motoryzacyjny stale wprowadza nowe innowacje i technologie, które mogą prowadzić do kolejnych ulepszeń w konstrukcji piast samochodowych.
Aby dobrać odpowiednie piasty do samochodu należy wziąć pod uwagę takie czynniki jak:
Marka i model samochodu: Producenci samochodów mają różne specyfikacje dotyczące piast kół; rozpocznij od identyfikacji marki i modelu swojego samochodu. Znajdź instrukcję obsługi swojego samochodu lub sprawdź dane techniczne online. Znajdziesz tam informacje o wymiarach i parametrach piast, które pasują do twojego konkretnego modelu samochodu.
Przeznaczenie pojazdu: Zwróć uwagę, jakiemu obciążeniu będzie poddane auto. Jeśli zamierzasz używać samochodu w ciężkich warunkach terenowych lub na torze wyścigowym, czy też przeznaczysz je do przewozu znacznych ciężarów; warto rozważyć mocniejsze piasty, które zapewnią większą wytrzymałość i wydajność.
Rozmiar kół: Upewnij się, że piasty są odpowiednie dla rozmiaru kół, jakie chcesz na nich osadzić. Informacje o rozmiarze znajdziesz na zewnętrznej stronie opony. Na przykład, zapis 205/55R16, oznacza, opony o szerokości 205 mm, profilu 55% (wysokość bocznika jako procent szerokości opony) i średnicy 16 cali. Piasty kół muszą być kompatybilne z tym rozmiarem.
Rodzaj mocowania: Sprawdź jakie mocowanie ma Twój samochód; na śruby, na gwint, czy na zaciski.
Jakość piast i renoma producenta: Wybieraj piasty od wytwórców którzy cieszą się dobrą opinią, a ich produkty są wykonane z wysokiej jakości materiałów. Dobrej jakości piasty zapewniają bezpieczeństwo, komfort i niezawodność jazdy.
A przy tym... Postaraj się znaleźć równowagę między ceną a jakością. Ważne aby produkt spełniał wszystkie obowiązujące przepisy i zachowywał normy bezpieczeństwa
Przy doborze tak istotnej części samochodowej warto jest zaczerpnąć profesjonalnej porady.
Piasta koła (wraz z łożyskiem), należą do wytrzymałych elementów pojazdu. Zazwyczaj producenci wskazują na konieczność ich wymiany nie częściej niż po ok. 200 tys. przebytych kilometrów. Niestety; warunki losowe, zbyt intensywne i długotrwałe poddawanie auta trudnym warunkom eksploatacyjnym, czy choćby niewłaściwy montaż piast, mogą doprowadzić do ich wcześniejszego zużycia, a więc konieczności wymiany.
Oto sygnały, które powinny zaniepokoić użytkownika i skłonić go przyjrzenia się piastom kół w swoim samochodzie:
Widoczne zmiany na piastach: Jeśli piasta jest odkształcona, pęknięta, rdzewiejąca lub w inny sposób uszkodzona; konieczna jest jej natychmiastowa wymiana. Innym naocznym niepokojącym znakiem są widoczne wycieki smaru lub przeciwnie; suchość (brak smarowania) wokół piasty, może to wskazywać na potrzebę wymiany.
Nierównomierne zużywanie się opon: Jeśli zauważasz nierównomierne zużycie bieżnika opon, szczególnie na zewnętrznych lub wewnętrznych krawędziach, może to być spowodowane nieprawidłowym działaniem piast kół.
Hałas: Stukanie, skrzypienie, warkot lub inne nietypowe dźwięki dochodzące od kół, mogą wskazywać na uszkodzoną lub zużytą piastę.
Luzy na kołach: Jeśli koło – samoistnie lub na skutek ręcznego szarpania za koło – poluzowuje się, może to oznaczać, że piasta jest uszkodzona lub zużyta.
Wibracje kierownicy: Jeśli podczas jazdy odczuwasz dodatkowe wibracje w kierownicy lub drgania nadwozia samochodu.
Problemy z hamulcami: Zużyte piasty mogą wpływać na działanie hamulców, powodując opóźnienie lub nierównomierne działanie układu hamulcowego.
Przebieg i/lub wiek: Naturalną przesłanką do inspekcji piast kół jest przekroczenie przez nie, zakładanego przez producenta okresu bezpiecznego użytkowania. Współczesne łożyska i piasty kół powinny wytrzymać nie mniej niż 200-300 tys. kilometrów przebiegu.
Jeśli masz wątpliwości co do stanu piast kół lub innych elementów zawieszenia, zaleca się zlecić ich przegląd. Piasty i łożyska kół mają bezpośredni wpływ na komfort i bezpieczeństwo jazdy.
Do popularnych samochodów łożysko koła można kupić już za około 50 zł, a jeżeli jest to piasta z łożyskiem, to ceny wahają się od 150 do 300 zł. Cena zestawu dla niektórych aut luksusowych i sportowych może znacznie wykroczyć poza ten zakres.
Sama usługa wymiany łożyska to – w zależności od jego rodzaju – 150 do 250 zł.
Warto jest wcześniej sprawdzić rzetelność danego warsztatu; nieprawidłowo wykonany montaż łożyska i piasty może znacznie skrócić okres prawidłowego działania układu.